Episiotomie,

de knip, epi, noem ‘m zoals je wilt. Wist je dat bij ongeveer 24% van de bevallingen in Nederland die beruchte knip wordt gezet? Jep, zelf heb ik ‘m ook gehad. Daarom, als zelfbenoemd ervaringsdeskundige, speciaal voor jou: alles wat je wilt weten over de knip tijdens de bevalling! Want ik had het ook graag geweten. So, let’s cut to the chase. ;-) (KNOV, Perined)

Knippen?! Wat zeg je?

De knip, een episiotomie of epi, is het inknippen van het perineum tijdens de bevalling. Even voor de beeldvorming, het perineum is het gebied tussen de vulva en anus. Een knip kan dus gezet worden om de opening van de vagina groter te maken. Een verloskundige of gynaecoloog maakt een knip keuze om de bevalling beter of sneller te laten verlopen en de geboorte van de baby gemakkelijker te maken. Je kunt het dus eigenlijk zien als een instrument om de baby ter wereld te helpen net zoals een tang of een zuignap.

Wanneer tijdens een bevalling hét moment aanbreekt om te knippen, is niet helemaal duidelijk. Er is namelijk geen standaard moment dat voor iedere zwangere hetzelfde is. Iedere zorgverlener gaat anders met een episiotomie om en maakt daarom ook een andere inschatting of het in zijn of haar mening wel of niet nodig is om in te knippen. Stel je voor: de persfase is begonnen, inmiddels ben je een uurtje bezig. De ene persoon vindt het dan inmiddels wel tijd voor een epi terwijl iemand anders juist denkt dat het nog wel even lukt zo en die knip als een laatste redmiddel ziet. En vergeet niet dat jij als barende vrouw ook wat te zeggen. Geef gerust je wensen en grenzen aan. You got this, mama!

De ins en outs van het knippen

• De knip is pijnloos. Voordat er geknipt wordt, wordt de plek gereinigd en steriel gemaakt. Een epi gebeurt altijd onder verdoving: een epidurale of een plaatselijke verdoving.
• De knip wordt met een schaar uitgevoerd tijdens een wee (contractie) wanneer het hoofdje van de baby zichtbaar is. Er ontstaat een snee van enkele centimeters en zodoende wordt de vagina-opening vergroot.
• De knip wordt gehecht, na de geboorte van de baby en placenta. Het is belangrijk om de wond goed te hechten voor de genezing. Voor het hechten krijg je een plaatselijke verdoving.

Wanneer is een knip écht nodig?

Een knip is niet altijd per se noodzakelijk, maar bij de volgende indicaties kan een epi wel essentieel zijn (alles voor jouw eigen gezond en die van de bébé):

• Je baby heeft pijn (foetale nood). Wanneer je baby pijn heeft, wil je natuurlijk dat je kleintje zo snel mogelijk geboren wordt. Om de geboorte te versnellen, kan een knip nodig zijn.
• Je baby is te groot, ligt niet goed of je baby is te vroeg. Kortom: er wordt verwacht dat de bevalling zwaar wordt.
• Je perineum loopt risico om uit te scheuren. Een ernstige scheur kan tot complicaties leiden na de bevalling.

Knip vs scheur

Nu we het woordje scheur ook hebben gedropt, gaan vast alle alarmbellen in je hoofd af. Geen zorgen! Het is namelijk zo dat een natuurlijke scheur vaak sneller en beter geneest dan een knip. De wondranden zijn namelijk grillig en genezen daardoor beter. Een scheur wordt pas problematisch als het om een (sub)totaalruptuur gaat en de sluitspier is beschadigd. Over het algemeen zorgt een knip vaker voor pijnklachten bij het zitten. Bijvoorbeeld als je zit, tijdens de seks maar ook sporten kan vervelend zijn.

Hoe herstel je van een knip?

• Spoelen met water. Goede hygiëne is namelijk belangrijk voor het herstel. Ook tijdens het plassen is het fijn om met lauw water te spoelen, zo prikt de wond minder.
• Op een harde ondergrond zitten. De eerste keer dat je dit advies hoort (vooral als je net bent ingeknipt) dan vraag je je oprecht af hoe diegene het zelf zou vinden om ingeknipt en wel op een harde stoel te gaan zitten. Want het doet pijn, ja! Maar goed, eerlijk is eerlijk. Zodra je eenmaal zit en enigszins een fijne houding hebt gevonden is het prima vol te houden. Belangrijkste is dat er zo minder kans op een zwelling ontstaat.
• Paracetamol: je beste vriend! Slik gerust paracetamol om de pijn te verzachten.
• Geen seks. Waarschijnlijk heb je ook wel iets anders aan je hoofd, maar zolang je nog bloed verliest of wanneer alles nog pijnlijk is down under kun je beter geen seks hebben. Zo loop je geen minder risico op een infectie en komt er geen druk op de wond.
• Je voelt enkele dagen pijn en ongemak na een knip, genezing duurt echter enkele weken en het litteken kan maanden na de bevalling nog gevoelig zijn. In het begin kan seks pijnlijk zijn en sommige vrouwen kunnen het litteken als het ware voelen. Dat is helemaal niet gek want het littekenweefsel moet nog versoepelen. En maak je vooral geen zorgen! Dit is allemaal onderdeel van een gezond herstel.
• Blijf je veel last hebben van een pijnlijk gevoel? Of heb je vragen, wil je meer weten over je herstel? Neem gerust contact op met je verloskundige of een huisarts! Geen vraag is te gek en ze helpen je vast met alle liefde.

Wat als je geen knip wilt?

Bespreek de wens dat je liever geen knip wilt, als het natuurlijk echt niet anders kan, met je verloskundige of gynaecoloog. Zet deze wens ook zeker in je bevalplan. En bespreek het met je partner. Zo kan je partner daar ook extra op letten. Je kunt het beter voor de bevalling al een keer bespreken en je grenzen aangeven dan dat het pas tijdens je bevalling aan bod komt en je op dat moment niet meer zo goed weet wat je wel en niet wilt.

Nog een ding!

Good luck, mama! Alles komt goed. Echt waar.