“Het moederbrein is net een tsunami van hormonen”

Het NPO 2 programma ‘Kennis van Nu’ zond woensdagavond een uitzending uit die ons ter harte gaat: het moederbrein. “Het gaat met een kracht en neemt je gewoon over", vertelt presentatrice Sofie van den Enk. Ja, al die hormonen kunnen het prille moederschap net wat minder roze maken.

Columnist Aaf Brandt en de presentatoren Leonie ter Braak en Sofie van den Enk verschijnen voor de camera om over hun mama- en zwangerschapservaringen te vertellen. "Boven dit soort mensen moet je een soort handle it with care bordje denken”, aldus Sofie van den Enk. Wat doen al die zwangerschapshormonen met onze hersenen?

Wat doen de hormonen met onze hersenen?

Wat veel moeders niet weten is dat de hersenen in geen enkele periode van het leven zo veranderen, als tijdens de zwangerschap. En niet zo’n beetje ook. Het is vergelijkbaar met de puberteit: je hersenen doorgaan zware veranderingen en ook dan is het lastig de hormonen onder controle te houden. Die extreme veranderingen zijn heel hot voor hersenwetenschappers. Hersenonderzoeker Elseline Hoekzena had veel vragen tijdens en na haar eigen zwangerschap. Ze startte een onderzoek naar wat een zwangerschap met je hersenen doet. In de aflevering ‘Het moederbrein’ legt ze uit dat de oestrogenen in het vrouwelijk lichaam tot ongekende hoeveelheden stijgen. Het is zo veel, dat het er tijdens de zwangerschap meer zijn dat in de rest van je hele leven bij elkaar. Het is de meest extreme hormonale gebeurtenis waaraan iemand kan worden blootgesteld, wat automatisch ook betekent dat je als vrouw verandert. Zelf merkt ze dit ook: “Vroeger vond ik babygehuil maar irritant. Nu moet ik mezelf tegenhouden om niet de baby van een vreemde te gaan troosten. Deze biologische veranderingen zijn erg leuk om te merken als moeder.” “Een tsunami van hormonen” - Elseline Hoekszema. “Echt staatsgevaarlijk op dat moment”- Leonie ter Braak. “Hormonaal een soort flipperkast; soms zielsgelukkig, soms wezenloos en vervreemd van jezelf” – Elisabeth van Nimwegen. “Je bent echt gek gewoon. Koekoek.” – Sofie van den Enk.

Je krimpende brein

Een zwangerschap gaat gepaard met sterke veranderingen in hersengebieden, ontdekte Hoekzema. Haar ontdekkingen leidden in 2016 tot een publicatie in Nature Neuroscience. Het volume van de grijze massa krimpt beduidend, voornamelijk op het gebied van ‘Theory of Mind’: de vaardigheid om te ontdekken wat er in iemand omgaat en om zich in iemand te verplaatsen. Ook wordt de hippocampus steeds kleiner: het hersengebied dat samenhangt met het geheugen. Dit verklaart dan ook deels waarom een mama-to-be of verse moeder ineens de afstandsbediening dagen later terugvindt in de vriezer. De hippocampus herstelt zich even na de geboorte van de kleine, je geheugen komt dus gewoon terug. De grijze massa, die herstelt zich pas na twee jaar. De zwangerschap heeft dus zeker een grote impact op je!

Het moederbrein door Diederik Jekel en Elisabeth van Nimwegen

Heb je nog wat tijd over? De aflevering ‘Het moederbrein’ is zeker leuk om even terug te kijken! Voor moeders een fijn aflevering om meer inzicht en/of herkenning te krijgen in je gevoelens. Overigens niet alleen leuk voor moeders maar ook voor de vaders! Het brein van de vader wordt ook uitgelicht.